Τσάι του βουνού και οφέλη

Το τσάι του βουνού είναι το πιο δημοφιλές και ίσως το πιο αγαπημένο βότανο που διαθέτει η Ελλάδα. Γνωστό και σαν ¨το τσάι της μακροζωίας¨ με υπέροχη γεύση και άρωμα ιδιαίτερα όταν σερβίρεται με μέλι και λεμόνι. Τα πρωταρχικά ενεργά συστατικά του από μελέτες που έχουν διεξαχθεί φαίνεται να είναι φαινολικά οξέα χωρίς να περιέχει καθόλου καφεΐνη.

Πολυάριθμες εργαστηριακές μελέτες υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη κατηγορία ενώσεων, οι πολυφαινόλες, είναι υπεύθυνες για πολλές ευεργετικές ιδιότητες όπως αντιοξειδωτικές, αντι φλεγμονώδεις, αναλγητικές, διουρητικές, αντιπηκτικές, αντιμικροβιακές, ακόμα και αντικαρκινικές.

Παραδοσιακά, το τσάι του βουνού έχει χρησιμοποιηθεί αιώνες τώρα για τις πεπτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντι – υπεργλυκαιμικές και αντιμικροβιακές του ιδιότητες. Κύρια ιδιότητά του ήταν η δράση κατά τις γαστρίτιδες, φλεγμονές του βλεννογόνου, αλλά και η τοπική εφαρμογή του για πληγές και εγκαύματα.

Μελέτη του Ινστιτούτου Χημείας από το Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου, Σκόπια (2013) διερεύνησε το μεταβολισμό πολυφαινολών σε ανθρώπους μετά από την πόση αφεψήματος Sideritis scardica (τσάι του βουνού Όλυμπος) με τη μέθοδο υγρής χρωματογραφίας σε συνδυασμό με φασματομετρία μάζας.

Για το σκοπό αυτό δέκα υγιείς εθελοντές ακολούθησαν την πορεία του πειράματος η οποία διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση του πειράματος, οι εθελοντές έπιναν τσάι του βουνού έχοντας ακολουθήσει μία διατροφή πλούσια σε πολυφαινόλες, ενώ στη δεύτερη φάση έπιναν τσάι του βουνού μετά από μία διατροφή πολύ χαμηλή σε πολυφαινόλες. Και στις δύο περιπτώσεις έγιναν δειγματοληψίες από ούρα για την ανίχνευση μεταβολιτών από φαινολικά συστατικά και φλαβονοειδή.

Το συνολικό περιεχόμενο των φαινολών βρέθηκε 1450 mg σε 8 gr. αποξηραμένου τσαγιού του βουνού και το συνολικό περιεχόμενο των φλαβονοειδών αντιπροσωπεύει περίπου το 38% των συνολικών φαινολικών συστατικών κάτι που δείχνει ότι το φυτό Sideritis scardica είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή.

Συνολικά, παραπάνω από 60 μεταβολίτες φαινολών ανιχνεύθηκαν σε δείγματα τα οποία συλλέχθηκαν 24 ώρες μετά από την κατανάλωση του τσαγιού (300 ml) εκ των οποίων παραπάνω από 30 ήταν μεταβολίτες φλαβονοειδών.

Ο ποσοτικός προσδιορισμός των φαινολικών συστατικών στο τσάι καθορίστηκε από παράγωγα υδροξυ κινναμωμικού οξέος, απιγενίνης, υπολατίνης, και isoscutellarein με τη μέθοδο φασματομετρία μάζας (MS). Μετά από την κατανάλωση του τσαγιού (24 ώρες) το συνολική ποσότητα μεταβολιτών ανέρχονταν στα 32.73 με 184.9 μmol, το οποίο αντιπροσωπεύει το 1.46 – 8.24% του φαινολικού περιεχομένου στα 300 ml τσαγιού που καταναλώθηκε. Μελέτες, επικεντρώνοντας την προσοχή τους στη βιοδιαθεσιμότητα των παραπάνω φαινολών αναφέρουν ότι η κατανάλωση τους από το στόμα απορροφώνται γρήγορα στο στομάχι ή στο λεπτό έντερο.

Τα φλαβονοειδή χαρακτηρίστηκαν ως η πιο κυρίαρχη ομάδα μεταβολιτών στα δείγματα με το ποσοστό τους να κυμαίνεται από 87 – 94% αποτελώντας το 20% του συνολικού φαινολικού περιεχομένου στο τσάι του βουνού (Sideritis scardica). Κυριότεροι μεταβολίτες που ανιχνεύθηκαν και στις δύο φάσεις του πειράματος ήταν οι γλυκονουρίδες με ποσοστό 85 – 95% στη συνολική ουρική απέκκριση.

Οι παραπάνω μεταβολίτες (γλυκονουρίδες) έχει βρεθεί ότι έχουν δομικά χαρακτηριστικά ικανά για τη βέλτιστη αποικοδόμηση των φλαβονοειδών από τη μικροχλωρίδα του εντέρου.

Συμπερασματικά, το ποσοστό φαινολικών συστατικών από το τσάι του βουνού (Sideritis scardica) από την απέκκριση ούρων βρέθηκε να είναι 4,57% από τις συνολικά απορροφημένες πολυφαινόλες στον οργανισμό.

Γι’ αυτό και το τσάι του βουνού κερδίζει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της ιατρικής κοινότητας αποδεικνύοντας ότι επιστήμη και παράδοση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.