Το τσάι είναι από τα αρχαιότερα και πιο δημοφιλή ποτά στον κόσμο. Ιδιαίτερα το πράσινο τσάι, θεωρείται το δεύτερο πιο καταναλισκόμενο ποτό παγκοσμίως μετά το νερό, αν και η κατανάλωσή του διαφέρει αρκετά από χώρα σε χώρα.
Πρόκειται για ένα μικρό φυτό, το Camellia sinensis που μεγαλώνει στην Κίνα, αλλά και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.
Το απόσταγμα που δίνει από τα φύλλα του, προσφέρει μία ευχάριστη γεύση, έχοντας δημιουργήσει εκατομμύρια φανατικούς λάτρεις ανά τον κόσμο. Συχνά, οι άνθρωποι αποκαλούν τσάι, οποιαδήποτε φύλλα ή άλλα βλαστικά μέρη των φυτών βράζουμε μέσα στο νερό. Στην πραγματικότητα, όμως, τσάι είναι μόνον ό,τι προέρχεται από το φυτό Camellia sinensis.
Ανάλογα με την επεξεργασία των φύλλων, προκύπτει μία μεγάλη οικογένεια τσαγιών. Η διάρκεια επαφής των φύλλων με το οξυγόνο (οξείδωση) καθορίζει τον τύπο του τσαγιού. Οι αντιδράσεις που συμβαίνουν κατά την διαδικασία οξείδωσης στα φύλλα, δίνουν το τελικό αποτέλεσμα του χρώματος και της γεύσης. Οι τρεις κύριες κατηγορίες τσαγιών είναι το μαύρο, το πράσινο, και το Oolong.
Η πορεία του τσαγιού ξεκίνησε εδώ και 5000 χρόνια σχεδόν από την Κίνα. Αρχικά, έγινε αναγνωρίσιμο για ιατρικούς σκοπούς, και πολύ αργότερα καθιερώθηκε ως το εθνικό ποτό της Κίνας κάτω από την Δυναστεία των Τάνγκ. Μια χώρα που έχτισε τη φήμη, το εμπόριο, και τον πολιτισμό της σε ένα μικρό θάμνο.
Στην Ευρώπη, αρχές του 1600, Πορτογάλοι έμποροι ανέφεραν το τσάι στις συναλλαγές τους ως ένα ευεργετικό ποτό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους. Πολύ σύντομα έγινε ένα μοντέρνο ποτό, αλλά μόνο για τους πλούσιους λόγω της υψηλής τιμής του. Η μεγάλη φήμη του τσαγιού στην Αγγλία προέκυψε από τον γάμο του Καρόλου II με την Πορτογαλίδα πριγκίπισσα Αικατερίνη της Μπραγκάντσα. Εκείνη ήταν λάτρης του τσαγιού και πολύ σύντομα έκανε το τσάι μόδα σε ολόκληρη την χώρα. Έκτοτε, άνοιξαν χιλιάδες τεϊοπωλεία και το τσάι έγινε το αγαπημένο εθνικό ποτό των Άγγλων ξεπερνώντας τον καφέ.
Στο πρώτο βιβλίο που γράφτηκε για το τσάι ¨The classic of tea¨ (Cha Ch’ing), κατά το 780 μ.Χ. ο Lu Yu, φιλόσοφος και πιστός υποστηρικτής του τσαγιού αναφέρει : ¨Το τσάι μετριάζει τα πνεύματα και εναρμονίζει το μυαλό, διαλύει την κόπωση και ανακουφίζει από την κούραση, ξυπνά τη σκέψη και αποτρέπει την υπνηλία, αναζωογονεί το σώμα και καθαρίζει τις αντιληπτικές ικανότητες¨.
Τα τελευταία χρόνια, το τσάι έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας σε πολυάριθμες μελέτες. Οι ουσίες που περιέχει, παρουσιάζουν ενδιαφέρον, γιατί σχετίζονται με πολλές ευεργετικές ιδιότητες στην ανθρώπινη υγεία. Αποτελέσματα ερευνών σχετικά με τη δράση των πολυφαινολών στο τσάι, έδειξαν ότι, το τσάι προωθεί την χαλάρωση του οργανισμού και μειώνει τα επίπεδα της ¨κακής¨ χοληστερόλης. Οι δύο θετικές επιδράσεις βελτιώνουν την υγεία της καρδιάς. Εξίσου σημαντική, είναι και η δράση της καφεΐνης και του αμινοξέος L – θεανίνη που υπάρχει στο τσάι. Σημαντικά ευρήματα έδειξαν θετική επίδραση στη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία. Μία κούπα τσάι αφυπνίζει σώμα και μυαλό και βελτιώνει τη διάθεση με λιγότερο από 50 mg καφεΐνης (λιγότερο σε σχέση με τον καφέ). Επιπλέον, όλο και περισσότερες έρευνες υποστηρίζουν τη συμβολή του τσαγιού για την πρόληψη πολλών τύπων καρκίνου.
Σήμερα γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο και πιο ασφαλές από μία κούπα τσάι. Πέραν του ότι είναι ένα αναζωογονητικό και δροσιστικό ρόφημα, δίνει ώθηση στη σωματική και πνευματική λειτουργία, ενυδατώνει το σώμα και χαρίζει ένα λαμπερό δέρμα, ενώ παράλληλα βοηθά στην απώλεια βάρους. Η κατανάλωση τσαγιού σε Ευρώπη και Αμερική έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και έχει καθιερωθεί ως μέρος ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Στις μέρες μας, όχι μόνον απλά, πίνει τσάι κανείς αλλά απολαμβάνει τη μοναδική γεύση και το πλούσιο άρωμά του. Ένα απέραντο εύρος ποικιλιών τσαγιού είναι διαθέσιμο για την προσωπική επιλογή του καθενός.
Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι το τσάι κατακτά ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του κόσμου έχοντας σαγηνεύσει ανά τους αιώνες ολόκληρο τον πλανήτη.